PRZYPISY

H. Wrotkowski, Społeczeństwo Kalisza w latach pierwszej wojny światowej i dniach wyzwolenia. „Rocznik Kaliski” t. 3, 1970, s. 165-174

T. Zarębska, Sprawa odbudowy zabytkowego centrum Kalisza. „Rocznik Kaliski” t. 10, 1977, s. 121-177

„Gazeta Kaliska” 1919, nr 177 z 7 sierpnia informuje społeczeństwo miasta Kalisza, że w teatrze „Luna” wyświetlana będzie Kronika, w której prezentowane są ruiny miasta. Faktycznie Kronikę wyświetlano do 13 sierpnia 1919 roku.

„Gazeta Kaliska” 1919, nr 267 z 23 listopada informowała w artykule: Ruiny Kalisza w Ameryce, że, jak donosi wychodzący w Chicago „Dziennik Związkowy” w różnych miastach Ameryki demonstrowano w kinematografach obraz przedstawiający ruiny Kalisza"

„Gazeta Kaliska” 1919 nr 270 z 27 listopada w notatce 24.000 widoków Kalisza do Ameryki, informowała czytelników, że „przedstawiciel firmy amerykańskiej „America - Europe Exchange Corporation” p. Edward Fronks, nabył w składzie materiałów piśmiennych p.f. „M. Rappak i J. Matuszkiewicz” 24.000 widoków spalonego Kalisza, które wyśle do Ameryki”

W.I. Czajkim Kaliszanie w kogtiach u warwarow prussakow. Drama iz sowremiennoj wojny. Pietrograd 1915, s. 60. Sztuka teatralna poświęcona pamięci skarbnika Guberni Kaliskiej K. Sokołowa, zamordowanego przez Niemców za spalenie 20 tys. papierowych rubli pozostałych w kasie gubernialnej po odejściu z Kalisza wojsk rosyjskich

Cz. Łuczak, Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1949. Poznań 1984, s. 48 8 H. Batowski, Rozpad Austro-Węgier 1914-1918. Kraków 1982, s. 19

A. Gratz, Die ósterreichische Finanzpolitik von 1848-1948. Wien 1949, s. 229 

J. Desmarest, La Grande Guerre 1914 - 1918. Paris 1978, s. 184

D. Gayer, Der russiche Imperialismus Politik 1860 - 1914. Góttinggen 1977, s. 195-196

J. Cichowicz, Rosyjski plan wojny z Niemcami i Austrią opracowany w 1912 i 1913 roku. „Bellona” 1922, z. 1, s. 46

W.Z., Na zgliszczach Kalisza, ku wiecznej pamiątce pogromu teutońskiego, dokonanego przez Prusaków w sierpniu 1914 r. Warszawa 1914, s. 6

T. Nałęcz, Polska organizacja wojskowa 1914 - 1918. Wrocław 1984, s. 13, 21 

A. Garlicki, U źródeł obozu belwederskiego. Warszawa 1983, s. 249, 282 

T. Różycki, Bitwa pod Włocławkiem 10 - 13.11.1914. „Bellona” 1934, z. 43

W. Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905 - 1918. Warszawa 1935, s. 64 

J. Dąbrowski, Wielka wojna 1914 - 1918. Warszawa 1937, s. 269 

Ze wspomnień o wielkiej wojnie generała Tadeusza Jordana-Rozwadowskiego. Lwów 1936, s. 52-55 

D.H. Kerchnawe, op. cit. s. 703

J. Krasuski, Historia Rzeszy Niemieckiej. Poznań 1986, s. 228

M. Młynarska, Proces lokacji Kalisza w XIII i w pierwszej połowie XIV w. [w:] XVIII wieków Kalisza. Poznań 1960, t. 1, s. 108

J.A. Gierowski, Historia Polski 1764 - 1864. Warszawa 1983, s. 35, 101 

J.A. Gierowski, op. cit. s. 147, 152

Kalendarz Kaliski na 1914 r. Kalisz 1913

J. Dąbrowski, Katastrofa Kaliska. Opowieść naocznego świadka. Warszawa 1914, s. 4 

E. Polanowski, Maria Dąbrowska - w krainie dzieciństwa i młodości. Poznań 1989, s. 204, patrz również J. Dąbrowski, Katastrofa ... s. 8

J. Dąbrowski, Katastrofa ... op. cit. s. 9

Sprawozdanie burmistrza Ostrowa za rok 1914. Archiwum Państwowe w Poznaniu. N.P. 3785, f. 46 

Wyniki dochodzeń urzędowych. Komisja w sprawie zbadania przyczyn pogromu Kalisza w 1914 roku. s. 37, także Odezwa komendanta m. Kalisza majora H. Preuskera do Magistratu miasta Kalisza

z dnia 4 sierpnia 1914 r. oraz J. Dąbrowski, Katastrofa ... op. cit. s. 31, 54 40 Ibidem, s. 32

Ibidem, s. 39, 40, również W.Z., op. cit. s. 33

M. Dąbrowska, Noce i dnie. Wiatr w oczy. cz. 2. Warszawa 1972, s. 360

M. Dąbrowska, Rzemiennym dyszlem. [w:] Pisma rozproszone. t. 1, Kraków 1964, s. 95

W.Z., op. cit. s. 13, 14, oraz Wyniki dochodzeń ... op. cit. s. 35, zeznanie B. Bukowińskiego, ponadto J. Dąbrowski, Katastrofa ... op. cit. s. 41 i Wysoczajsze uczrieżdiennaja czriezwyczajnaja sliedstwiennaja kommisja. Pietrograd 1916 s. 19

W.Z., op. cit. s. 15

Wysoczajsze ... op. cit. s. 23

W.Z., op. cit. s. 23, J. Dąbrowski, Katastrofa ... op. cit. s. 46, 73 

Wyniki ... op. cit. s. 44, zeznania B. Dziedzickiego. Natomiast B. Bukowiński zeznaje, że pożary zakończyły się dopiero ku końcowi sierpnia. s. 36

Kalisz - 1914. Materiały źródłowe red. M. Lisiecka i K. Pawlak, s. 3, Kalisz 1980 

Ibidem s. 4 

Wyniki ... op. cit. s. 44, zeznania B. Dziedzickiego 

M. Dąbrowska, Przygody człowieka myślącego. Warszawa 1972 s. 105

M. Wrotkowska, Sprawozdanie z sesji popularne-naukowej w dniu 20.10.1984 r. Siedemdziesiąta rocznica zburzenia Kalisza. Referat H. Wrotkowskiego. „Rocznik Kaliski” t. 19, 1986, s. 329

W.Z., op. cit. s. 9

Wyniki ... op. cit. s. 40, zeznania J. Zaborowskiego, s. 64, zeznania P. Piotrowskiego i s. 66 zeznania B. Praszker

Wysoczajsze ... op. cit. s. 11, zeznania świadka Botana, również S.G., op. cit. s. 16 

Wysoczajsze ..., op. cit. s. 16

J. Dąbrowski, Katastrofa ..., op. cit. s. 23

Wysoczajsze ..., op. cit. s. 8, zeznania pracownika Urzędu Gubernialnego Jarugi; także S.G., op. cit. s. 14 i Wyniki ..., op. cit. s. 6, zeznania Z. Mrowińskiego

J. Dąbrowski, Katastrofa ..., op. cit. s. 19, 24

Wysoczajsze ... op. cit. s. 14, zeznania urzędnika Banku Państwowego Kańkowskiego. 

J. Dąbrowski, Katastrofa ..., op. cit. s. 23 oraz Wyniki ... op. cit. s. 19, zeznanie J. Piszczorowicza 

Wyniki ... op. cit. s. 3-94

J. Dąbrowski, Katastrofa ... op.. cit. s. 1-78, a także: W.Z., op. cit. s. 1-48, S.G., op. cit. s. 1-56, A.S., Użasy Kalisza. Odessa 1914, ss. 20; E. Starczewski, Złowrogi sierpień 1914. Kalisz 1933, B Szczepankiewicz, Kalisz wśród bomb, granatów i ognia w dniach sierpniowych 1914. Warszawa 1936; ponadto wspomnienia na łamach „Gazety Kaliskiej” i innych

J. Dąbrowski, Katastrofa ... op. cit. s. 23, 29 oraz W.Z., op. cit. s. 8, a także Wyniki ... op. cit. s. 19 

Ibidem

Wyniki ... op. cit. s. 37; odpis pisma z dnia 18.11.1916 roku Naczelnika powiatu kaliskiego do Generalnego Gubernatora w Warszawie

Wysoczajsze ... op. cit. 1-47

L.J. Flockerzie: Poland’s Louvain. Documents on the Destruction of Kalisz, August 1914. [w:] „The Polish Review” Nr 4/1983 s. 73-88; patrz także: H. Nowaczyk, Odwet za bunt wojenny? „Południowa Wielkopolska" 1989 nr 3 oraz tegoż, W świetle konwencji Haskiej. „Południowa Wielkopolska" 1989 nr 4

J. Zakrzewska, Odbudowa Kalisza po wielkiej wojnie. Kalisz 1936, s. 17, 18

Verzeichnis der in August 1914 abgebrannten Grundstu'cke in Kalisch. Deutscher Kreischef in Kalisch. Archiwum Państwowe w Kaliszu, sygn. 117, k. 302-306

Wysoczajsze ..., op. cit, s. 42, podaje, że budynków zniszczonych zostało 420 o wartości około 50 mln rubli

H. Nowaczyk, Artykuł 247 Traktatu Wersalskiego. „Ziemia Kaliska” 1991 

J. Janczak, Stosunki ludnościowe. [w:] Dzieje Kalisza. Poznań 1977, s. 332 

„Orędownik” 1914 nr 210. Dodatek literacki i powieściowy „Kłosy polskie” 

Sprawozdanie z XLVIII Konkursu Kola Architektów w Warszawie na odbudowę Kalisza. „Przegląd Techniczny” rocznik 1916

Warunki konkursu i program XLVIII Konkursu ... Deutscher Kreischef in Kalisch. Archiwum Państwowe w Kaliszu. sygn. 117, k. 72-74

Uchwala Rady z dnia 14.12.1915 roku. „Przegląd Techniczny" 1916, nr I-2

J. Geiss, Tzw. polski pas graniczny 1914 - 1918. Warszawa 1964, s. 166, 226.

Zabytki Urbanistyki i Architektury w Polsce. Odbudowa i konserwacja. t. 1, Miasta historyczne. Warszawa 1986, s. 168

T. Zarębska, op. cit. s. 132

„Gazeta Kaliska” z 6.05.1917 i 27.05.1917 roku 

Kalisz miasto wojewódzkie. Referat członka Rady Miejskiej mec. J. Radwana. Kalisz, kwiecień 1920. Archiwum Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Kaliszu. Memoriał Magistratu m. Kalisza z lipca 1924 roku do Głównego Urzędu Ziemskiego w Warszawie w sprawie rozbudowy miasta i określenia sfery interesów mieszkaniowych m. Kalisza. Archiwum Miejskiej Pracowni Urbanistycznej. J.W. Lipski, Kilka uwag o wielkim Kaliszu. „Ziemia Kaliska” 1930 r., s. 27.

Verzeichnis der im August 1914 abgebrannten Grundstucke in Kalisch [Spis spalonych nieruchomości w Kaliszu w sierpniu 1914 r.], Archiwum Państwowe w Kaliszu, Deutscher Kreischef in Kalisch, sygn. 117, k. 302